Meer dan honderd jaar ontwikkeling
De evolutie van de koplamp: van peertje tot laser
De Cadillac Model 30 uit 1912 was 's werelds eerste automobiel met elektrische verlichting aan de voorzijde. Toentertijd een grote doorbraak ter vervanging van de carbidlamp. Ruim honderd jaar later heeft de koplamp een enorme evolutie doorgemaakt en hebben verschillende technieken hun opmars gemaakt. We zetten ze hier op een rij.
Een eeuw geleden waren de peertjes aan de voorkant van een auto vooral bedoeld om gezien te worden. Maar dat veranderde in 1924 toen voor het eerst grootlicht op een auto geïntroduceerd werd, met een krachtigere lichtbundel om het wegdeel vóór de auto te verlichten.
In de daaropvolgende jaren werden zaken als knipperlichten, mistlampen, bochtverlichting en meedraaiende koplampen op auto’s geïntroduceerd, maar grote vervolgstappen op het gebied van verlichting bleven lang uit.
Halogeen
Pas in 1962 kwam de eerstvolgende doorbraak met de lancering van de halogeenlamp, die vandaag de dag nog steeds in nieuwe auto’s geleverd wordt.
De halogeenlamp heeft een grotere lichtopbrengst dan de traditionele gloeilamp, een groter rendement en een langere levensduur. Ze zijn relatief goedkoop en leverbaar in alle soorten en maten. Daarmee is de halogeenlamp ideaal voor een koplamp. Niet voor niets is de halogeenlamp nog steeds de meest gevoerde verlichting in voertuigen.
Maar een halogeenlamp is toch verboden, net als de ouderwetse gloeilamp? Dat klopt, sinds 1 september 2018 mogen alleen nog lampen met een energielabel A of B geproduceerd en ingekocht worden. En daarmee wordt de halogeenlamp uitgefaseerd, die in vrijwel alle gevallen een energielabel C of D hebben.
Winkels mogen de ‘onzuinige’ lampen nog wel uit voorraad verkopen en bovendien geldt het verbod van halogeenlampen niet voor auto’s. Dus maak je geen zorgen als je binnenkort een lampje moet vervangen. Let daarbij wel op dat je het glas van de lamp niet met je vette vingers aanraakt, want door de vingerafdrukken wordt het glas oneven verwarmd en gaan de lampen eerder stuk.
Xenon
Ondanks het succes van de halogeenlamp bleven fabrikanten doorzoeken naar nieuwe manieren om de lichtopbrengst van de koplampen te vergroten, het energieverbruik te verlagen en de levensduur te verlengen. Dat resulteerde begin jaren negentig in de eerste toepassing van xenonverlichting, ook wel bekend als de HID-lamp (High Intensity Discharge). In de loop der jaren werd de xenonlamp steeds betrouwbaarder, efficiënter en voordeliger. De Mitsubishi Lancer Sports Sedan was in 2008 het eerste Mitsubishi-model dat met xenonverlichting op de markt kwam.
Een xenonlamp werkt volgens hetzelfde principe als een TL-buis. Het is een gasontladingslamp waarin licht wordt gemaakt door een elektrische stroom door een geïoniseerd gas te sturen. De xenonlamp heeft geen gloeidraad en gaat hierdoor veel langer mee dan een halogeenlamp. Bovendien is de lichtopbrengst bijna twee keer zo groot. Bij het inschakelen van een xenonlamp wordt relatief veel energie verbruikt, maar als de lamp eenmaal op temperatuur is, verbruikt die een stuk minder dan een halogeenlamp.
LEES OOK: Hoe duurzaam is LED-verlichting?
LED
Mede door de relatief dure techniek zijn halogeenkoplampen niet massaal vervangen door HID-lampen. De xenonlamp dreigt echter wel massaal te verdwijnen bij nieuwe auto’s door de sterke opkomst van de LED-koplamp. De eerste auto met LED-koplampen werd pas in 2008 gelanceerd, dus de techniek is relatief nieuw. Maar de ontwikkeling gaat razendsnel en de LED-koplamp is eigenlijk nu al niet meer weg te denken.
De belangrijkste reden om LED-verlichting toe te passen – ook voor de achterlichten – is het uitzonderlijk lage energieverbruik. En dat met een enorme lichtopbrengst. Ook is een LED-lamp zeer compact, waardoor autodesigners meer vrijheid hebben bij het ontwerpen van de koplampen.
Het nadeel van een LED-koplamp is dat het warmte genereert die afgevoerd moeten worden. Daarom hebben LED-koplampen een ingebouwd koelsysteempje. Mede hierdoor zijn LED-koplampen nog duurder dan xenonkoplampen. Gezien de razendsnelle ontwikkeling van LED zal de prijs echter steeds verder dalen. De Outlander PHEV was in 2016 de eerste Mitsubishi die met LED-koplampen op de markt kwam. De in 2017 gelanceerde Mitsubishi Eclipse Cross is eveneens leverbaar met LED-koplampen.
Laser
De LED-koplamp begin nu echt door te dringen in de autowereld, maar de opvolger van de LED-koplamp is al geintroduceerd: de laserkoplamp. Het voordeel van deze verlichting is dat het nog kleiner en nog feller is dan LED. De lichtbundel van een laserkoplamp reikt verder dan 500 meter! Daarom wordt laser vooralsnog alleen voor het grootlicht toegepast in combinatie met LED-dimlicht. En voorlopig alleen bij exclusieve merken vanwege de dure techniek.
Maar zoals het ook ging met xenonverlichting, is het een kwestie van tijd totdat ook de betaalbare middenklassers worden uitgerust met deze nu nog bijzondere koplamptechniek.
LEES OOK: Forward Collision Mitigation: wat is het en hoe werkt het?
Ook interessant
